Situata financiare në shërbimin spitalor

Raporti (shkresa me N. Prot. 4876/1, dt. 5/11/2013) i depozituar nga Ministri i Shëndetësisë, z. Ilir Beqaj, në Komisionin e Kuvendit të Shqipërisë për Punën, Çështjet Sociale dhe Shëndetësinë, në përgjigje të kërkesës së Komisionit (shkresa me N. Prot. 1898, dt. 1/11/2013) për “Dhënie informacioni nga Ministri i Shëndetësisë dhe Drejtori i Përgjithshëm i Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor në lidhje me financimin e shërbimit spitalor.”

—###—

Tiranë, 6/11/2013 – Situata financiare në shërbimin spitalor

Financimi i shërbimit shëndetësor spitalor nga ISKSH ka filluar ne vitin 2009 në zbatim të Vendimit 1661, date 28.12.2008, të Këshillit të Ministrave.

Aktualisht ISKSH ka kontraktuar 39 spitale, 4 prej të cilave janë spitale universitare, 11 spitale rajonale (Tirana nuk ka spital rajonal) dhe 23 spitale në nivel bashkiak.

Financimi i shërbimit spitalor mbulohet nga transferta e buxhetit të shtetit (përjashtohet Spitali Durrës).

Gjatë këtyre viteve nuk ka ndryshuar asgjë në mekanizmin e financimit të spitaleve. Buxheti i Spitaleve kaloi nga Ministria e Shëndetësisë në ISKSH duke mos pësuar asnjë ndryshim, përsa i përket lidhjes së këtij buxheti, me tregues të aktivitetit e të cilësisë së shërbimit spitalor.

Spitalet  financohen me buxhet historik. Reforma spitalore e propozuar dhe e premtuar që do të sillte sukses, në fakt rezultoi në një përkeqësim në të gjitha drejtimet e shërbimit spitalor, si në aktivitetin spitalor dhe në financim.

Borxhet rezultuan në rritje, duke thelluar më shumë vështirësitë në sistemin shëndetësor.

Nga të dhënat e deritanishme rezultojnë borxhe ne barna, materiale e shërbime te tjera mjekësore e jomjekësore, përfshirë këtu edhe detyrimet për energji dhe ujë, në shumën mbi 4 miliardë lekë (mbi 40 milionë $), shumë kjo pothuajse e barabartë me programimin vjetor të vitit 2013 të buxhetit për zërin mallra e shërbime (602) të shërbimit spitalor, apo sa 1/3 e totalit të buxhetit vjetor për shërbimin
spitalor.

3.5 miliardë lekë (35 milionë $) të totalit të borxhit i përkasin QSUT, nga të cilat 1,9 milardë lekë janë produkte farmaceutike dhe pjesa tjetër mallra e shërbime të tjera.

Spitale me borxhe të konsiderueshme janë SU “Shefqet Ndroqi” (101, 6 milionë lekë), spitali i Elbasanit (89 milionë lekë), spitali i Pogradecit (85 milionë lekë), Materniteti Nr. 2 (59,6 milionë lekë),
spitali i Shkodrës (56 milionë lekë), etj.

Krahas mosfunksionimit në mekanizmin e financimit, pengesë ka qenë mosfunksionimi apo mosngritja e Bordeve të Spitaleve, detyrim i përcaktuar në Ligjin Spitalor me një ndikim të drejtpërdrejtë në autonominë e tyre.

Ministria e Shëndetësisë deri më tani nuk e ka përbushur misionin e saj.

• Nuk janë miratuar standartet dhe treguesit e perfomancës dhe cilësisë si dhe nuk janë përgatitur protokollet e diagnozave dhe trajtimit për cdo shërbim, detyrime këto të cilat duhet të ishin realizuar që në vitin 2009 e në vazhdimësi.
• Është tejet i vonuar procesi i akreditimit të institucioneve spitalore
• Si rezultat i moskryerjes së këtyre detyrave nga ana e MSH ende funksionojnë spitale me shfrytëzim shtrati mjaft të ulët (nga 1-30%), të cilat nuk sigurojnë as nivelin minimal të shërbimeve bazë për popullatën, si për mungesë të profesionistëve ashtu edhe për mungesë të pajisjeve spitalore.

Disa të dhëna që tregojnë një shpërndarje jo të drejtë  të financimit të spitaleve janë:

Në spitalet rajonale:

• Bazuar në numrin e popullsisë, financimi i spitaleve rajonalë varion nga 2 000 lekë për banorë në 4 580 lekë për banorë, e pa ndikuar kjo nga numri i shërbimeve.
• Bazuar në numrin e shtretërve, financimi varion nga 1 100 lekë në 2 000 lekë për shtrat, ndërkohë që edhe shpërndarja e numrit të shtretërve për një mijë banorë, varion nga 1,1 në 3,9 shtretër.
• Bazuar në numrin e pacientëve të trajtuar në shërbimet me shtretër, shpenzimet për pacient variojnë nga 28 mijë në 45 mijë lekë për pacient, dhe
• Shpenzimet për ditëqëndrim, nga 5,7 mijë lekë në 12,9 mijë lëkë në ditë.

Në spitalet bashkiake:

• Financimi për numër popullsie varion nga 0,36 në 4,9 mijë lekë,
• Financimi për numër shtretërish varion nga 0,9 mijë në 3 mijë lekë për shtrat dhe shpërndarja e numrit të shtretërve për njëmijë banorë varion nga 0,12 në 3,42 shtretër për një mijë banorë.
• Nuk ka patur deri tani asnjë lidhje midis këtyre faktorëvë që përmendëm më lart dhe financimit.

Mungesa e theksuar e standarteve, normativave, protokolleve klinike për çdo procedurë spitalore, ndryshueshmëria e skemave të mjekimit, e burimeve njerëzore etj., ka vështirësuar procesin e nxjerrjes së kostove reale në spitale, si bazë në dryshimin e financimit në shërbimin spitalor.

Çfarë do të realizojmë në 4 vitet e zbatimit të programit të qeverisë:

Përmirësimi i situatës aktuale, mbështetur në programin e qeverisë dhe realizimi i sfidës tonë për t’u kthyer qytetarëve besimin tek shërbimi shëndetësor, për t’u dhënë atyre mbrojtjen e merituar, përmes një sistemi shëndetësor me mbulim universal dhe për t’u krijuar profesionistëve  kushtet e nevojshme për të shërbyer me cilësi, kërkon:

1. Të sigurohet autonomia spitalore, si një prej “gurëve të themelit” për suksesin e reformës ne sherbimin spitalor. Ngritja dhe funksionimi i bordeve është një element shumë i rëndësishëm në këtë proces.

2. Të miratohen protokollet e diagnozave për shërbimin spitalor, të cilat do të orientojnë më drejt procesin e financimit me synim përdorimin me efektivitet burimeve.

3. Procesi i akreditimit të institucioneve spitalore, është një kërkesë e domosdoshme, për të kontraktuar spitale që japin shërbime brenda standarteve të përcaktuara.

4. Duhet të synojmë një menaxhim shumë të kujdesshëm të këtyre financimeve. Krijimi i një strukture menaxheriale është i domosdoshëm për funksionimin normal të shërbimit spitalor dhe të shërbimit shendetësor në tërësi. Trajnimi i drejtuesve te spitaleve është domosdoshmëri e procesit.

5. Lidhja e financimit të spitaleve me treguesit e aktivitetit e të cilësisë së shërbimit është e domosdoshme në procesin e përdorimit me efektivitet të fondeve. Në periudhën e parë, në kushtet e mungesës së një sistemi të konsoliduar të informacionit në spitale, financimi do të realizohet, gradualisht, sipas metodës së buxhetit global, me një monitorim të rreptë të përdorimit të tij. Më tej financimi i spitaleve do të realizohet bazuar në sistemin e DRG (Diagnosis Related Group).

—###—